Σε ότι αφορά το θέμα αυτό, ο σχετικός μύθος λέγει πως κάποτε η σελήνη ήρθε σε αντιπαράθεση με τον ήλιο, διότι αυτή διέδιδε αλαζονικά παντού ότι αυτή φώτιζε τη γη, τόσα καλά, όσο ο ήλιος. Ο ήλιος θύμωσε και αρπάζοντας μια χούφτα πηλό την έριξε πάνω στο πρώσοπό της. Από τότε η σελήνη έχασε μερικώς το φως της και είναι σε συνεχή ρήξη με τον ήλιο. Κάθε φορά που συναντιόνται, η μιά μπαίνει προστά και προσπαθεί να κόψει τον δρόμο του άλλου (γίνονται δηλαδή οι γνωστές εκλείψεις). ¨οποτε όμως συμβαίνει αυτό το «μάλωμα», οι άνθρωποι επεμβαίνουν και προσπαθούν να κάνουν τον ήλθιο ν'αφήσει τη σελήνη να ξεφύγει, και έτσι να συνεχίσουν αρμονικά και οι δύο τη πορεία τους, εκεί πάνω στον ουρανό.
Κατά τα παλιά χρόνια, κάθε φορά που γινόνταν έκλειψη της σελήνης, οι Κύπριοι έλεγαν ότι το φεγγάρι «ήταν πιασμένο» από τον ήλιο, και πίστευαν ότι για να διορθωθεί η κατάσταση, έπρεπε να κάνουν μεγάλους θορύβους πυροβολόντας με ντουφέκια στον αέρα, χτυπώντας καμπάνες, κουδούνια των ζώων και τενεκέδες. Δημιουργούσαν δηλαδή μια μεγάλη φασαρία, διότι θεωρούσαν ότι πάνω στο σαματά, το φεγγάρι θα κατάφερνε να «ξιπκιαστεί» (να ελευθερωθεί) από τον ήλιο. Ως «πιασμένο» θεωρείτο επίσης το φεγγάρι, όταν ήταν μεγάλο και κόκκινο. Σ'αυτή τη περίπτωση όμως το «πιάσινο» του οφειλόταν στη μαγεία και τα κακά πνεύματα, που το κρατούσαν. Το κόκκινο χρώμα του φεγγαριού θύμιζε αίμα, και το γεγονός μεταφραζόταν σε κακό οιωνό για καταστροφές ή ξέσπασμα πολέμου, κατα τις μέρες που θ'ακολουθούσαν. Οι κτύποι των καμπάνων, των τενεκέδων, των μαγειρισσών και γινικά οποιωνδήποτε μεταλλικών αντικειμένων, ίσως σε αυτή τη περίπτωση ν'αποσκοπούσαν στην πρόκληση φόβου πάνω στο ίδιο το κακό, και έτσι αυτό να υποχρεωθεί ν'αποχωρήσει, προτού η κακή ενέργια του επιδράσει πάνω στους ανθρώπους και τη φύση.
Οι Κύπριοι ονόμαζαν κατά το παρελθόν τον ήλιο και νήλιο. Το γέννημαν, το ψήλωμαν και το βούτημαν του ήλιου ήταν οι τρεις φάσεις του κύκλου της ημέρας. Έλαγαν πως ο ήλιος κάθε μέρα γεννιέται, ψηλώνει και μετά τρέχει, για να πάει στη μάνα του, δηλαδή τη Δύση. κατά τη διάρκεια του χρονικού διαστήματος μεταξύ της δύσης και της ανατολής του νέου ήλιου το πρωί της επόμενης μέρας ο ήλιος βρίσκεται στη «μάνα του». Κάθε βράδυ η Δύση, δηλαδή η μάνα του ήλιου, φρόντιζε, όπως κάθε μάνα, να περιποιηθεί τον κατακόκκινο από την ολοήμερη δουλείά γιο της.
Ο ήλιος ονομαζόταν «κοσμογυριστός» αφού κατά τη διάρκεια της ημέρας περιόδευε όλη τη γη γι'αυτό και η επίκληση:
«Ήλιε μου, τρισήλιε μου
τζιαί κοσμογύστεστέ μου,
έβκαρ'τα ρούχα που φορείς
τζιαί φόρησ'τα γρουσά σου.
Έβκα στα παναθύρκα σου
να βράσεις τα μωρά σου»
Οι Κύπριοι φρονούσαν ότι ο Θεός κρατούσε τη γη μέσα στη παλάμη του και ότι είχε το βλέμμα του συνέχεια πάνω της. Αν έστρεφε αλλού το βλέμμα του «παραβλεμματίση», τότε αμέσως ο κόσμος όλος μαζί με το φεγγάρι και τον ήλιο θα έβρισκε αμέσως τη καταστροφή του.
Πηγές:
Δεισιθαιμονίες και μαγεία στην Κύπρο του χτες
Ιωάννης Ιωνάς
Άπαντα
Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου
